Ký quỹ là gì? Các bên có quyền và nghĩa vụ gì trong ký quỹ?

Kỹ quỹ là một hình thức đảm bảo quyền lợi cho các bên trong các giao dịch kinh doanh. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết ký quỹ là gì và quyền lợi mà hình thức này mang lại. Hãy cùng Dnlands tìm hiểu nhé.

1. Kỹ quỹ là gì?

Theo điều 330 Bộ luật dân sự năm 2015,  ký quỹ được quy định cụ thể như sau:

1. Ký quỹ là việc bên có nghĩa vụ gửi một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá vào tài khoản phong tỏa tại một tổ chức tín dụng để bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ.
2. Trường hợp bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì bên có quyền được tổ chức tín dụng nơi ký quỹ thanh toán, bồi thường thiệt hại do bên có nghĩa vụ gây ra, sau khi trừ chi phí dịch vụ.
3. Thủ tục gửi và thanh toán thực hiện theo quy định của pháp luật.

Như vậy, có thể hiểu ký quỹ là việc bên có nghĩa vụ phải gửi tài sản đảm bảo của mình cho tổ chức tín dụng là ngân hàng để cam kết thực hiện các nghĩa vụ đã được thỏa thuận với bên có quyền. Nếu bên có nghĩa vụ không thực hiện nghĩa vụ thì bên có quyền được quyền yêu cầu tổ chức tín dụng thanh toán và bồi thường thiệt hại (nếu có).

Cũng theo như quy định nêu trên, ký quỹ là một hình thức để bảo đảm quyền lợi và phòng ngừa rủi ro khi thực hiện các giao dịch dân sự. Tuy nhiên, trên thực tế kỹ quỹ chủ yếu xuất hiện trong các dự án đầu tư kinh doanh mà không phải ở các giao dịch dân sự thông thường.

2. Tiền ký quỹ là gì?

Tiền ký quỹ là khoản tiền gửi không hoặc có kỳ hạn tại các ngân ngàng của một doanh nghiệp để đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ của mình đối với các bên liên quan. Tiền ký quỹ có thể là một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá khác được doanh nghiệp gửi vào ngân hàng. Tiền kỹ quỹ sẽ được theo dõi chặt chẽ và kịp thời thu hồi khi hết hạn thời gian ký quỹ.

Doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực kinh doanh như: tư vấn du học, lữ hành quốc tế, cho thuê lại lao động, dịch vụ việc làm, bán hàng đa cấp,  kinh doanh tạm nhập – tái xuất, kinh doanh bảo hiểm, doanh nghiệp và người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng… sẽ phải ký quỹ để chứng minh năng lực tài chính theo quy định của pháp luật Việt Nam 

3. Tài khoản ký quỹ là gì?

Tài khoản ký quỹ là tài khoản được ngân hàng lập ra để doanh nghiệp gửi một khoản tiền, kim khí quý, đá quý hoặc giấy tờ có giá khác nhằm đảm bảo thực hiện nghĩa vụ của doanh nghiệp với các bên có lên quan, khi hết hạn thời gian ký quỹ sẽ thu hồi.

4. Quyền và nghĩa vụ của các bên trong ký quỹ

Bên ký quỹ (bên có nghĩa vụ): là bên đã gửi tài sản đảm bảo vào tài khoản phong tỏa của ngân hàng. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, bên ký quỹ có quyền, nghĩa vụ sau đây:

• Bên ký quỹ sẽ thỏa thuận với tổ chức tín dụng nơi ký quỹ về điều kiện thanh toán theo đúng cam kết với bên có quyền.
• Bên ký quỹ có quyền yêu cầu tổ chức tín dụng nơi ký quỹ hoàn trả tiền ký quỹ theo quy định; được trả lãi trong trường hợp có thỏa thuận với tổ chức tín dụng nơi ký quỹ.
• Bên ký quỹ có quyền rút bớt, bổ sung tiền ký quỹ hoặc đưa tiền ký quỹ tham gia giao dịch dân sự khác trong trường hợp bên có quyền đồng ý.
• Bên ký quỹ có trách nhiệm nộp đủ tiền ký quỹ tại tổ chức tín dụng nơi ký quỹ.
• Bên ký quỹ có các quyền, nghĩa vụ khác theo thỏa thuận hoặc do Bộ luật Dân sự, luật khác liên quan quy định.

Bên nhận ký quỹ (bên có quyền) là bên được thanh toán và bồi thường thiệt hại nếu bên ký quỹ (bên có nghĩa vụ) không thực hiện nghĩa vụ khi đến thời hạn theo như thỏa thuận. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, bên nhận ký quỹ có quyền, nghĩa vụ sau đây:

• Bên nhận ký quỹ có quyền yêu cầu tổ chức tín dụng nơi ký quỹ thanh toán nghĩa vụ đầy đủ, đúng hạn trong phạm vi tiền ký quỹ.
• Bên nhận ký quỹ có nghĩa vụ thực hiện đúng thủ tục theo yêu cầu của tổ chức tín dụng nơi ký quỹ trong việc thực hiện quyền của mình.
• Bên nhận ký quỹ có quyền, nghĩa vụ khác theo thỏa thuận hoặc do Bộ luật Dân sự, luật khác liên quan quy định.

Tổ chức tín dụng là các ngân hàng trung gian giữ tài sản ký quỹ và có nghĩa vụ phải thanh toán cho bên nhận ký quỹ bằng tài sản trong tài khoản ký quỹ nếu xảy ra trường hợp bên ký quỹ không thực hiện nghĩa vụ. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, tổ chức tín dụng có quyền, nghĩa vụ sau đây:

• Tổ chức tín dụng nơi ký quỹ được hưởng phí dịch vụ.
• Tổ chức tín dụng nơi ký quỹ có quyền yêu cầu bên có quyền thực hiện đúng thỏa thuận về ký quỹ để được thanh toán nghĩa vụ từ tiền ký quỹ.
• Tổ chức tín dụng nơi ký quỹ có nghĩa vụ phải thanh toán nghĩa vụ theo yêu cầu của bên có quyền trong phạm vi tiền ký quỹ.
• Tổ chức tín dụng nơi ký quỹ phải hoàn trả tiền ký quỹ còn lại cho bên ký quỹ sau khi thanh toán nghĩa vụ theo yêu cầu của bên có quyền và khi chấm dứt ký quỹ.
• Tổ chức tín dụng nơi ký quỹ có các quyền, nghĩa vụ khác theo thỏa thuận hoặc do Bộ luật Dân sự, luật khác liên quan quy định.

5. Các loại tiền gửi ký quỹ hiện nay:

5.1. Ký quỹ mở L/C

L/C là viết tắt của Letter of credit, có nghĩa là thư tín dụng. Thư tín dụng do ngân hàng lập theo yêu cầu của nhà nhập khẩu sẽ cam kết trả một số tiền nhất định tại một thời điểm nhất định cho nhà xuất khẩu nếu nhà xuất khẩu này xuất trình cho ngân hàng bộ chứng từ thanh toán phù hợp với các điều khoản, điều kiện đã ghi trong thư tín dụng. 

5.2. Ký quỹ bảo lãnh

Ký quỹ bảo lãnh là sự đảm bảo của ngân hàng cho bên thụ hưởng khi các hoạt động trong hợp đồng không được thực hiện. Ngân hàng không bảo lãnh việc bên đối tác có thực hiện nghĩa vụ cho bên thụ hưởng hay không mà chỉ đảm bảo sự thanh toán trong phạm vi số tiền trong giấy bảo lãnh. 

Hình thức ký quỹ bảo lãnh chỉ phổ biến trong lĩnh vực xây dựng. Nội dung bên trong hợp đồng cũng bao gồm các điều khoản và cam kết thực thi việc thanh toán chi phí cho bên nhà thầu.

5.3. Ký quỹ để đảm bảo cho việc phát hành thẻ tín dụng tại ngân hàng

Đây là hình thức làm thẻ tín dụng thông qua tài sản bảo đảm để chứng minh khả năng trả được nợ đối với ngân hàng (số tiền được cấp từ thẻ tín dụng). Các ngân hàng đều chấp nhận mở thẻ tín dụng ký quỹ. Bạn cần mang tiền mặt hoặc tài sản có giá trị khác  tới ngân hàng và yêu cầu “gửi ký quỹ làm thẻ”. Số tiền ký quỹ sẽ được hưởng lãi suất và bạn không được rút số tiền này cho tới khi không dùng thẻ nữa hoặc khi thẻ hết hiệu lực.

5.4. Ký quỹ thực hiện nghiệp vụ forward tại ngân hàng muốn gửi

Nghiệp vụ forward là giao dịch hối đoái kỳ hạn, tức là hai bên sẽ cam kết mua bán một lượng ngoại tệ với nhau theo tỷ giá kỳ hạn tại ngày giao dịch và thanh toán tại một thời điểm xác định trong tương lai.

Tham khảo thêm: Hạn mức tín dụng là gì?

5.5. Ký quỹ để được phép hoạt động một số ngành nghề theo quy định

Để được phép hoạt động trong các ngành nghề như tư vấn du học, lữ hành quốc tế, cho thuê lại lao động, dịch vụ việc làm, bán hàng đa cấp,  kinh doanh tạm nhập – tái xuất, kinh doanh bảo hiểm,… khách hàng cần phải mở tài khoản ký quỹ và mức ký quỹ sẽ phụ thuộc vào từng ngành nghề. 

6. Giao dịch ký quỹ là gì?

Giao dịch ký quỹ hay Margin trading là việc nhà đầu tư vay thêm tiền từ công ty chứng khoán để gia tăng sức mua cổ phiếu, sau đó sử dụng cổ phiếu đã mua để làm tài sản thế chấp. 

Tỷ lệ ký quỹ sẽ phụ thuộc vào cổ phiếu nhà đầu tư đang nắm giữ, vào từng thời điểm và từng công ty chứng khoán. Ủy ban chứng khoán hiện nay chỉ cho phép công ty chứng khoán cho nhà đầu tư vay với tỉ lệ tối đa là 1:2. Tuy nhiên, một số công ty chứng khoán có thể lách luật cho phép nhà đầu tư sử dụng tỉ lệ đòn bảy lên đến 1:3 hoặc 1:4 khi mua những cổ phiếu mà công ty chứng khoán có thể kiểm soát được rủi ro.

Trên đây là những thông tin liên quan đến ký quỹ là gì, quyền lợi và nghĩa vụ của các bên khi tham gia ký quỹ. Ký quỹ đã trở thành một hình thức phổ biến và không thể thiếu trong kinh doanh để đảm bảo an toàn về quyền lợi. Thủ tục làm dịch vụ kỹ quỹ cũng rất nhanh gọn nên bạn đọc có thể yêu cầu ngân hàng nếu như có nhu cầu.