IPO là gì? Những lưu ý trong đầu tư cổ phiếu IPO mà bạn cần biết

IPO là gì? IPO là một sự kiện rất được mong đợi của doanh nghiệp khi mới bắt đầu niêm yết cổ phiếu. Tuy nhiên khái niệm IPO vẫn còn rất lạ đối với các nhà đầu tư mới. Bài viết sẽ giải đáp các vấn đề liên quan đến IPO là gì, làm cách nào để mua được cổ phiếu IPO.

1. IPO là gì?

IPO là từ viết tắt của  Initial Public Offering,có nghĩa là phát hành lần đầu ra công chúng. IPO dùng để chỉ hoạt động của một công ty lần đầu huy động vốn của các nhà đầu tư thông qua việc phát hành cổ phiếu trên sàn chứng khoán. Công ty sau khi IPO sẽ được gọi là một công ty đại chúng.

2. Mục đích của việc thực hiện IPO là gì?

Tại sao doanh nghiệp lại lựa chọn thực hiện IPO mà không sử dụng các nghiệp vụ huy động vốn khác? Mục đích của việc IPO là gì? Đó chính là vì IPO mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp như:

• Mở rộng hoạt động kinh doanh: Huy động vốn sẽ giúp doanh nghiệp gia tăng được nguồn vốn của mình để mở rộng kinh doanh sản xuất, nâng cấp sản phẩm, dịch vụ. 
• Gia tăng uy tín thương hiệu: Trước khi tiến hành IPO, doanh nghiệp sẽ liên tục được các trang báo đăng tin để khẳng định nguồn lực và vị thế của doanh nghiệp trước công chúng, 
• Tạo điều kiện cho việc thâu tóm, sáp nhập: Việc huy động vốn sẽ giúp doanh nghiệp thuận lợi sáp nhập các công ty nhỏ lẻ.
• Giữ chân và thu hút nhân viên tiềm năng: Sau khi IPO, nhân viên công ty cũng có thể sở hữu cổ phiếu. Khi đó doanh nghiệp có thể dùng cổ phiếu để thưởng cho nhân viên nhằm thu hút các nhân viên tiềm năng khác và giữ chân nhân viên cũ.

3. Điều kiện IPO là gì?

Theo quy định tại khoản 1 điều 15 Luật Chứng khoán 2019, một công ty cổ phần được chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng phải thỏa mãn các điều kiện sau:

• Vốn điều lệ: Mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán phải trên 30 tỷ đồng. 
• Kết quả kinh doanh: Trong 2 năm liền trước năm đăng ký chào bán, tình hình kinh doanh của doanh nghiệp phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế.
• Phương án cụ thể: Doanh nghiệp cần phải có phương án đã được đại hội đồng cổ đông thông qua về việc phát hành và sử dụng nguồn vốn sau khi IPO.
• Tỷ lệ số cổ phiếu có quyền biểu quyết: Tối thiểu là 15% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của doanh nghiệp phải được bán cho ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn. Trường hợp vốn điều lệ của tổ chức phát hành từ 1.000 tỷ đồng trở lên, tỷ lệ tối thiểu là 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết của tổ chức phát hành.
• Cam kết của cổ đông lớn: Cổ đông lớn phải cam kết nắm giữ ít nhất 20% vốn điều lệ trước thời điểm doanh nghiệp IPO trong tối thiểu một năm kể từ ngày kết thúc đợt chào bán.
• Yêu cầu về pháp lý: Doanh nghiệp phải đảm bảo không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, không bị kết án liên quan đến việc xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.
• Đơn vị tư vấn: Doanh nghiệp phải có công ty chứng khoán tư vấn trong việc đăng ký phát hành chào bán cổ phiếu. Yêu cầu này không áp dụng đối với doanh nghiệp là công ty chứng khoán thực hiện IPO.
• Cam kết: Doanh nghiệp cần cam kết phải thực hiện niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán sau khi kết thúc IPO.
• Yêu cầu về tài khoản: Doanh nghiệp cần phải mở một tài khoản phong tỏa nhận tiền mua cổ phiếu của đợt chào bán.

4. Mua cổ phiếu IPO như thế nào?

Dưới đây là các bước để bạn có thể mua được cổ phiếu IPO:

• Bước 1: Truy cập vào website chính thức của công ty hoặc các website khác có cung cấp biểu mẫu đăng ký mua IPO. 
• Bước 2: Chọn hình thức mua cho cá nhân hoặc tổ chức. 
• Bước 3: Chọn quốc tịch Việt Nam hoặc nước ngoài. 
• Bước 4: Điền các thông tin cá nhân theo form mẫu. 
• Bước 5: Chọn “Gửi thông tin đăng ký”, là bạn đã hoàn thành phần thủ tục online. 

Sau đó, bạn cần phải gửi thêm các loại giấy tờ dưới đây để hoàn tất thủ tục mua cổ phiếu IPO:;

• Đơn đăng ký mua chứng quyền đảm bảo và xác nhận của ngân hàng cho việc mở tài khoản góp vốn mua cổ phần.
• Nếu bạn có đăng ký lưu ký chứng khoán, cần phải bổ sung bản sao của giấy đăng ký mở tài khoản lưu ký hợp lệ. 
• Bản sao CMND/CCCD của người đăng ký hoặc người ủy quyền.
• Bản sao của giấy xác nhận mã số giao dịch của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam dành cho các nhà đầu tư nước ngoài.
• Giấy ủy quyền đăng ký (nếu có).

5. Những lưu ý khi đầu tư vào cổ phiếu IPO là gì?

Trước khi quyết định đầu tư vào cổ phiếu IPO, nhà đầu tư cần phải lưu ý một số điểm sau:

5.1. Tìm hiểu rõ bản cáo bạch của doanh nghiệp thực hiện IPO

Bản cáo bạch sẽ thể hiện các thông tin liên quan đến tài sản, hiệu quả kinh doanh, tình hình tài chính của doanh nghiệp. Do đó, việc nghiên cứu bản cáo bạch sẽ cực kỳ cần thiết trước khi ra quyết định đầu tư. Tuy nhiên, bản cáo bạch có thể sẽ có một số thông tin không chính xác do doanh nghiệp tự tạo nên, do đó bạn nên cân nhắc kỹ trước khi quyết định.

5.2. Nghiên cứu ngành nghề hoạt động của công ty thực hiện IPO một cách khách quan

Bởi vì bản cáo bạch có thể sẽ không đúng chính xác về tình trạng kinh doanh của doanh nghiệp nên bạn cần phải nghiên cứu thêm một cách bao quát về tổng quan ngành nghề kinh doanh cũng như các đối thủ cạnh tranh của doanh nghiệp và những thông tin của doanh nghiệp đã được công bố rộng rãi trong 5 năm gần đây nhất.

Xem thêm: VN30 là gì?

5.3. Ưu tiên lựa chọn các công ty tư vấn có chất lượng trong ngành

Việc lựa chọn công ty chứng khoán để tư vấn khi thực hiện IPO là bắt buộc, do đó nhà đầu tư cần ưu tiên các công ty có dịch vụ tư vấn có chất lượng, danh tiếng trong ngành sẽ giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro so với các công ty chứng khoán mới thành lập hoặc chưa có thương hiệu.

5.4. Luôn chủ động trong việc tiếp cận thông tin

Không chỉ riêng hoạt động mua IPO mà trong bất cứ một hình thức đầu tư nào, các trader cũng nên chủ động về các kiến thức, các thông tin trên thị trường để không bị thao túng bởi những biến động ảo. 

5.5. Một số lưu ý khác khi mua IPO

Bên cạnh những lưu ý đã nêu trên thì nhà đầu tư cũng cần phải lưu ý thêm một số điểm sau:

• Nên hoàn tất quá trình đăng ký mua IPO trước khi kết thúc thời gian phát hành để có thể dễ dàng chỉnh sửa những thông tin cần thiết
• Cổ phiếu được phát hành IPO có thể chuyển nhượng với số lượng nhất định
• Cần phải thận trọng, xem xét kĩ cổ phiếu IPO của các doanh nghiệp mới thành lập, chưa ổn định trước khi đầu tư
• Tham khảo ý kiến của các chuyên gia để có thể đưa ra quyết định đúng đắn khi đầu tư cổ phiếu IPO.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về cổ phiếu IPO là gì, cách mua cổ phiếu IPO cũng như những lưu ý về chúng để có thể phân tích và đưa ra quyết định đầu tư chính xác.